czarne dziury zdobywają Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki w 2020 roku
Badania, które ujawniły najbardziej tajemnicze obiekty w kosmosie, zdobyły najwyższe uznanie w nauce.
Trzech naukowców, którzy potwierdzili obecność czarnych dziur, otrzymało wspólnie Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki. Roger Penrose z Uniwersytetu Oksfordzkiego, Reinhard Genzel z Max Planck Institute for Extraterrestrial Physics w Garching i Andrea Ghez z UCLA podzieli nagrodę, Królewskiej Szwedzkiej Akademia Nauk. Informacjętą ogłoszono 6 października.
Czarne dziury są masywnymi obiektami o tak silnym polu grawitacyjnym, że nic nie może uciec, gdy do nich wpadnie, nawet światło. W swoich centrach czarne dziury mają zagadkową strefę zwaną osobliwością, gdzie prawa fizyki przestają mieć sens.
Czarne dziury "naprawdę reprezentują podział naszego fizycznego zrozumienia praw fizyki. To część intrygi", powiedział Ghez przez telefon podczas uroczystości głąszania nagród. Badanie takich egzotycznych twotów "pcha do przodu na nasze rozumienie świata fizycznego".
Tegoroczna Nagroda Nobla w dziedzinie fizyki została przyznana Rogerowi Penrose'owi, Reinhardowi Genzelowi i Andrei Ghezowi za badania nad czarnymi dziurami. Od lewej do prawej: DAVID LEVENSON / GETTY IMAGES, MAX-PLANCK-GESELLSCHAFT, ELENA ZHUKOVA
"Tegoroczna nagroda homnoruje odkrycie jednego z najbardziej egzotycznych obiektów w naszym wszechświecie", powiedział podczas ogłoszenia David Haviland, przewodniczący Komitetu Noblowskiego. Przez wiele lat fizycy kwestionowali samą ideę czarnej dziury, traktując ją jako osobliwość w naszej teorii grawitacji.
Penrose wynalazł mechanizm matematyczny, aby uporać się ze złożonością czarnych dziur. Jego praca ujawniła, że czarne dziury, zamiast być tylko matematycznymi artefaktami teorii Einsteina, mogą tworzyć się w warunkach, które mogą istnieć we wszechświecie. W 1965 roku opublikował przełomowy artykuł w Physical Review Letters, który opisywał, jak materia może zaoaść się, tworząc czarną dziurę z osobliwością w jej centrum.
Niektóre spostrzeżenia Penrose'owi przyszły podczas spaceru w lesie, wspominał na konferencji prasowej 6 października. "Myślałem o tych pytaniach, kiedy spacerowałem myśląc o tym, jak by to było być w tej sytuacji, gdy cały ten materiał zapada się się wokół ciebie i co by się wtedy stało."
Począwszy od lat 90-tych Ghez i Genzel poprowadzili zespoły, które wykorzystywały teleskopy do obserwacji centrum Drogi Mlecznej, mierząc orbity gwiazd, które krążą wokół serca galaktyki.
Te gwiazdy poruszają się tak szybko, że tylko niezwykle kompaktowy, masywny obiekt, taki jak gigantyczna czarna dziura, może utrzymać taką trajektorię (SN: 10/5/96). Prace te, które trwały od dziesięcioleci, przyczyniły się do utrwalenia istnienia czarnych dziur i pomogły potwierdzić przewidywania ogólnej teorii względności (SN: 10/4/12).
Centralna czarna dziura Drogi Mlecznej, nazwana Sagitariusem A*, jest potworem o masie 4 milionów Słońc. Naukowcy uważają teraz, że taka supermasywna czarna dziura znajduje się w centrum większości dużych galaktyk.
Ghez jest dopiero czwartą kobietą, która zdobyła Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki, po Marii Curie w 1903 roku, Marii Goeppert Mayer w 1963 roku i Donnie Strickland w 2018 roku.
Emily Conover / Science News
